Jaarverslag 2023
“Het Connekt netwerk innoveert en realiseert maatschappelijk relevante, en geslaagde vernieuwingen op het gebied van duurzame mobiliteit en logistiek. Dat doen we onder andere door verbinden, kennisdelen en het opstarten en (doen) uitvoeren van programma’s en projecten.
Netwerkkunde en uitvoeringskunde zijn competenties die we ons de afgelopen jaren eigen hebben gemaakt in het ledennetwerk en in onze programma’s. En dat alles om maatschappelijke impact te realiseren”
Voorwoord Bestuur Connekt
2023 was een jaar van transitie waarin we als Stichting Connekt hebben gewerkt aan een nieuwe governance en strategie. We hebben nieuwe activiteiten ontwikkeld en samen met de leden weer mooie bijeenkomsten georganiseerd.
Zo kunnen we onder andere terugkijken op een geslaagde presentatie van Kees van der Burg, de directeur-generaal Mobiliteit, over de Mobiliteitsvisie 2050 van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, een interessante bijeenkomst over connectiviteit en autonoom rijden met Lennart Salemink, eveneens van IenW, diverse inhoudelijke sessies op het gebied van autonoom rijden en datagedreven werken en een aantal drukbezochte internationale webinars (in opmars naar de Intertraffic) die onze Smart Mobility Embassy heeft georganiseerd.
We organiseerden weer twee interessante studiereizen. Een reis naar München, waar we naast een bezoek aan de IAA beurs ook een dag bij BMW mochten meekijken met het autonoom rijden. En een reis naar Lissabon, waar bij ons traditionele “Dutch Dinner” bijna 70 gasten aanwezig waren. Het ledendiner vond dit jaar voor het eerst op een externe locatie plaats. Iets wat ons – en de leden – heel goed is bevallen. Er was meer ruimte voor interactie en wisselen van plek, waardoor je meer mensen op één avond kon spreken. Hier hebben we dit jaar dan ook weer voor gekozen.
Bij Lean & Green kijken we terug op twee zeer geslaagde en drukbezochte summits. Naast de Nederlandse versie, werd er afgelopen jaar voor het eerst ook een Internationale Summit georganiseerd. Aan onze programma kant kijken we onder andere terug op mooie resultaten bij de Topsector Logistiek, een geweldig Topsector Logistiek Festival en mooie successen bij het DIL en Modal Shift programma. Verderop in dit jaarverslag kan je álles lezen over de resultaten van afgelopen jaar en de impact die we hebben gemaakt voor ons netwerk.
Er zijn in 2023 mooie nieuwe leden bijgekomen, maar ook een aantal leden vertrokken, waardoor we uiteindelijk iets zijn gegroeid. Intern hebben we zeker niet stil gezeten. We hebben de governance structuur van Connekt aangepast door het bestuur uit te breiden met twee personen naar drie man. Daarnaast is de samenstelling van de Raad van Toezicht per 1 januari 2024 aangepast van dertien naar vijf leden en is er sinds die datum ook een Raad van Advies, bestaande uit de premium leden. Namens alle leden adviseren zij, gevraagd en ongevraagd, het bestuur en de Raad van Toezicht over de koers van Connekt.
Dit jaarverslag komt uit na ons eerste grote event: het jaarlijkse ledendiner. Wanneer je dit leest zijn we dus alweer een eind op weg in 2024. Wij kijken uit naar alle ontwikkelingen die we samen in dit jaar gaan meemaken!
Namens het bestuur,
Marc Verhage
Voorzitter Bestuur Connekt
Connekt | ITS Netherlands
Connekt (ITS Netherlands) opereert als het onafhankelijke netwerk in Nederland, gericht op het stimuleren van innovaties op het gebied van duurzame mobiliteit en logistiek. Onze missie is het verbinden van mensen en organisaties, het delen van kennis en het initiëren en uitvoeren van programma’s en projecten die bijdragen aan de vooruitgang van duurzame mobiliteit en logistiek. Met een focus op netwerkkunde en uitvoeringskunde, twee componenten die binnen ons ledennetwerk en onze programma’s worden gecultiveerd, zijn we actief betrokken bij het creëren van positieve maatschappelijke impact.
2023
In 2023 heeft het ledenteam zich weer ingezet voor het verbinden van personen en organisaties, zowel in Nederland als internationaal. Met een focus op twee hoofdthema’s; CCAM (autonoom rijden) en Digitalisering & Data hebben we diverse bijeenkomsten georganiseerd over onder andere connectiviteit van/naar voertuigen, Artificial Intelligence (AI) en de ontwikkelingen rond dataspaces.
De ledenreizen stonden dit jaar ook in het teken van deze twee hoofdthema’s, met een bezoek aan ITS Europe in Lissabon en de reis naar München waar onder andere de IAA Mobility en autofabrikant BMW zijn bezocht.
We hebben met veel leden gesproken over de ontwikkelingen en onderwerpen die nu relevant zijn, en welke dat gaan worden voor de komende jaren. Deze resultaten hebben we meegenomen in ons programma voor 2024.
Vanuit de vele gesprekken hebben zich interessante kansen opgedaan, zoals een presentatie over de Basis Data Infrastructuur (BDI) tijdens de Ronde Tafelbijeenkomst Mobiliteitsdata, georganiseerd door de ACM, en een deelname aan de sectorsessie Generatieve AI, georganiseerd door IenW.
Na de bijeenkomst over de Mobiliteitsvisie 2050 van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, gepresenteerd door DG DGMO Kees van der Burg, is met de leden een traject in gang gezet om vanuit het netwerk een reflectie op deze visie te formuleren. Dit traject wordt in 2024 samen met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verder vormgegeven door de betrokken leden.
In 2023 heeft Connekt projectmatige werkzaamheden verricht voor onder andere het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Een mooi voorbeeld hiervan is de succesvolle begeleiding van de Marktconsultatie ROMO2. Verder zijn in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een marktverkenning rond de CO2-registratieplicht en een marktverkenning rond het Programma MONO-zakelijk opgestart, welke beide in 2024 worden afgerond
24 januari 2023: Connekt Young Professionals – YNOT Kick-off
6 maart 2023: Connekt Young Professionals – YNOT bijeenkomst RDW
6 april 2023: Logistieke Lunch
25 april 2023: Webinar Traffic Management
22-24 mei 2023: Ledenreis ITS Europe Lissabon
19 juni 2023: Sessie Connekt & MapTM – CCAM
22 juni 2023: XCARCITY
29 juni 2023: Zomerfair
13 juli 2023: Kennissessie DMI (Dutch Metropolitan Innovations)
14 september 2023: Vervolgsessie DMI (Dutch Metropolitan Innovations)
5 oktober 2023: Rondetafelgesprek opschaling toepassing monitoring rijgedrag werkgevers (Mono Zakelijk)
11 oktober 2023: Sessie Connekt & IenW – toelichting op de mobiliteitsvisie 2050 door DG DGMO Kees van der Burg
26 oktober 2023: Connekt & Capgemini – Netwerkevent Dutch Design Week
5 december 2023: Webinar AI in Mobiliteit & Logistiek
14 december 2023: Sessie Connekt & Ministerie Infrastructuur & Waterstaat – Connectiviteit
2 februari 2023: Connekt College – Innovatieve aanbestedingen
9 maart 2023: Ledendiner
6 april 2023: Sessie TNO & Connekt – Data; hoe vertrouwen in data kwaliteit voor mobiliteit
25 april 2023: Connekt Young Professionals – YNOT bijeenkomst Vialis
9 juni 2023: Connekt Young Professionals – YNOT bijeenkomst Capgemini
19 juni 2023: Waarde van Europees Samenwerken
27 juni 2023: Connekt Young Professionals – YNOT bijeenkomst TNO
6 juli 2023 : Sessie Connekt & Min EZK – Achtergrond en impact van Europese Data Acts
5 -8 september 2023: Ledenreis IAA Mobility – München
3 oktober 2023: Connekt Young Professionals – YNOT bijeenkomst Sweco
5 oktober 2023: Sessie TNO & Connekt – AI in mobiliteit en logistiek
24 oktober 2023: Connekt Young Professionals – YNOT bijeenkomst Technolution
28 november 2023: Connekt Young Professionals – YNOT bijeenkomst Provincie Noord-Holland
13 december 2023: Sessie CoE DSC & Connekt: Datadeel initiatieven in Nederland
24 januari 2023: Connekt Young Professionals – YNOT Kick-off
2 februari 2023: Connekt College – Innovatieve aanbestedingen
6 maart 2023: Connekt Young Professionals – YNOT bijeenkomst RDW
9 maart 2023: Ledendiner
6 april 2023: Logistieke Lunch
6 april 2023: Sessie TNO & Connekt – Data; hoe vertrouwen in data kwaliteit voor mobiliteit
25 april 2023: Webinar Traffic Management
25 april 2023: Connekt Young Professionals – YNOT bijeenkomst Vialis
22-24 mei 2023: Ledenreis ITS Europe Lissabon
9 juni 2023: Connekt Young Professionals – YNOT bijeenkomst Capgemini
19 juni 2023: Sessie Connekt & MapTM – CCAM
19 juni 2023: Waarde van Europees Samenwerken
22 juni 2023: XCARCITY
27 juni 2023: Connekt Young Professionals – YNOT bijeenkomst TNO
29 juni 2023: Zomerfair
6 juli 2023 : Sessie Connekt & Min EZK – Achtergrond en impact van Europese Data Acts
13 juli 2023: Kennissessie DMI (Dutch Metropolitan Innovations)
5 -8 september 2023: Ledenreis IAA Mobility – München
14 september 2023: Vervolgsessie DMI (Dutch Metropolitan Innovations)
3 oktober 2023: Connekt Young Professionals – YNOT bijeenkomst Sweco
5 oktober 2023: Rondetafelgesprek opschaling toepassing monitoring rijgedrag werkgevers (Mono Zakelijk)
5 oktober 2023: Sessie TNO & Connekt – AI in mobiliteit en logistiek
11 oktober 2023: Sessie Connekt & IenW – toelichting op de mobiliteitsvisie 2050 door DG DGMO Kees van der Burg
24 oktober 2023: Connekt Young Professionals – YNOT bijeenkomst Technolution
26 oktober 2023: Connekt & Capgemini – Netwerkevent Dutch Design Week
28 november 2023: Connekt Young Professionals – YNOT bijeenkomst Provincie Noord-Holland
5 december 2023: Webinar AI in Mobiliteit & Logistiek
13 december 2023: Sessie CoE DSC & Connekt: Datadeel initiatieven in Nederland
14 december 2023: Sessie Connekt & Ministerie Infrastructuur & Waterstaat – Connectiviteit
XCARCITY
Connekt maakt onderdeel uit van het project XCARCITY. XCARCITY is een vijfjarig programma, uitgevoerd door een uniek consortium dat de volledige keten van onderzoek en benutting van slimme mobiliteit bestrijkt. Het project staat onder leiding van de TU Delft, TNO, de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en Connekt.
ALGEMEEN
Connekt is een ledenorganisatie. Een lidmaatschap voegt waarde toe aan het hele Connektnetwerk. Deze waarden verdelen we onder in: Verbinden, Delen, Verkennen en Ontwikkelen.
Het Connekt-bureau organiseert haar activiteiten rondom deze ledenwaarden. We verbinden personen en organisaties aan elkaar, zowel in Nederland als internationaal. We delen intelligence en kennis met elkaar en stellen de juiste vragen. Wat speelt er op het gebied van (duurzame) mobiliteit en logistiek? Wat zijn de relevante ontwikkelingen? Welke partijen komen met innovatieve ontwikkelingen? We duiden de ontwikkelingen, schatten ze in op hun waarde en we verkennen de kansen die deze bieden.
Rondom de kansen die we zien, brengen we partijen bij elkaar en gaan dan samen aan de slag. Uiteindelijk zetten we de kansen om in het ontwikkelen van trajecten en projecten die voor de leden relevant zijn. Het Connektbureau kan hierbij de rol van initiator, regisseur of anderszins aannemen. Daar waar de leden een rol kunnen spelen zetten wij de vraag uit in ons netwerk.
In 2023 hadden we 105 leden, onderverdeeld in 2 Strategic Partners, 16 Premium Members, 84 Regular Members en 3 Affiliates. In 2024 hebben zich al een aantal nieuwe leden aangemeld, waardoor het netwerk weer aan het groeien is.
Strategie Connekt
Sinds begin 2023 werkt Connekt aan de nieuwe strategie. Zo zijn we gestart met het beschrijven en vormgeven van een nieuwe strategie. Dit is een proces in ontwikkeling, waarbij Connekt stap voor stap vormgeeft aan een vernieuwd, toekomstbestendig en één Connekt.
Vanuit een overkoepelende strategie hebben in 2023 vier werkgroepen de basis gelegd voor de 6 pijlers:
- We acteren als één Connekt voor onze leden en opdrachtgevers waarbij we ons ledennetwerk, Lean & Green én de programma’s optimaal benutten voor impact.
- We maken gebruik van onze core-competenties netwerkkunde en opschalingskunde.
- We richten ons op Networked Innovation voor leden en overheid met maatschappelijke doelstellingen.
- We opereren binnen de domeinen mobiliteit en logistiek en aanpalende domeinen, zoals energie en bouw, wanneer opportuun.
Eind 2023 is gestart met het verder vormgeven van de drie meest gekozen thema’s die nog ontbraken volgens de Connekt collega’s. Elke club van collega’s wordt daarbij gesponsord door twee bestuursleden. Hierbij herijken we de interne cultuur, bekijken we de mogelijkheden binnen het internationaal netwerken en werken we continu aan onze visie en missie.
De strategie is daarmee een levend en ongoing programma dat ook in 2024 verder uitgewerkt en vormgegeven wordt.
ORGANISATIE
De teams van het Connekt-bureau zijn rondom een aantal pijlers georganiseerd.
LEDENTEAM
Het ledenteam rondom duurzame mobiliteit en logistiek bestaat uit: Marc Verhage (Programma Manager), Marije de Nijs (Smart Mobility Embassy), Max Schreuder (Digitalisering en Data), Sybe Andringa (Gedrag), Tom van Dam (CCAM, ITS, IVRI’s etc.) en is per begin 2023 uitgebreid met Patricia van der Horst (Communicatie).
LEAN & GREEN
Lean & Green, een eigen initiatief van Connekt dat inmiddels een internationale organisatie is geworden, bestaat uit Dirk van der Lee (Programma Manager), Jan van Nunen (Head of Community Lean & Green Nederland), Minne Jansen (Project Manager) en is in 2023 aangevuld met Miranda Kleine (Communicatie).
PROGRAMMABUREAU
Het programmabureau dat de programma’s uitvoert, zoals Topsector Logistiek, DIL, Modal Shift, bestaat uit: Chris Beezemer, Erik van Dam, Franka van Eijndhoven, Guido de Wit, Hans Keetman, Herman Wagter, Jaap Stoppels, Jordy van den Burg, Kim Hazelaar, Leon Simons, Machteld Leijnse, Marjolein Hijl, Martine Broekman, Steven Schouten en Veronique Meines.
OPERATIONS
Het Finance & Operations-team bestaat uit Andre van Soest (Finance), Linde Vermeulen (Finance), Merel Zuiderduin (Netwerk & Project Coordinator), Peter de Wever (Manager) en Vanessa van Geffen (Office Manager), en is in 2023 aangevuld met Winay Gunputsing (Backoffice) en begin 2024 met Aarti Paragh (Juridisch Adviseur).
Smart Mobility Embassy
De Smart Mobility Embassy vormt de internationale community van Connekt. Via de Smart Mobility Embassy worden Connektleden verbonden met bijna de hele wereld.
Connekt belegt de organisatie van de internationale community bij de Smart Mobility Embassy waarmee exportkansen worden gecreëerd en kennis en ervaringen uitgewisseld, om het Nederlandse ecosysteem van duurzame mobiliteit internationaal te vergroten en te versterken.
De Smart Mobility Embassy ontvangt vraagstukken en verzoeken uit de hele wereld. Deze worden opgepakt in samenwerking met het netwerk van partnerorganisaties en overheid in het buitenland, de RVO en het postennetwerk.
Daarnaast organiseert de Smart Mobility Embassy samen met het netwerk onder andere studiereizen, webinars en strategische kennisuitwisselingssessies voor haar deelnemers en leden van Connekt.
Verzoeken
In 2023 zijn er ruim 40 verzoeken binnenkomen uit 22 landen: Australië, België, Canada, Chili, Colombia, Finland, Griekenland, Hongarije, Ierland, Korea, Mexico, Nederland, Noorwegen, Oman, Oostenrijk, Portugal, Servië, Spanje, Turkije, VK, VS en Zweden.
Er zijn verzoeken ontvangen voor:
- de organisatie en begeleiding van delegaties;
- samenwerkingsverbanden;
- informatie;
- trainee plaatsing;
- een spreker voor internationale congressen;
- deelname en/of projectmanagement voor beurzen
- projectdeelname voor leden
- handelsmissies.
Er is een stijging van ruim 30% te zien aan inkomende verzoeken vergeleken met 2022. Het komende jaar is het doel van de Smart Mobility Embassy om opnieuw groei te realiseren, niet alleen in kwantiteit maar vooral ook in kwalitatief goede verzoeken.
Webinars en sessies
Uit de binnenkomende verzoeken komen veelal ook vervolgvragen. Zoals het mede verzorgen van een besloten webinar voor de Ierse overheid over EV en Laadinfra in samenwerking met RVO, NKL, NAL en de gemeente Utrecht.
Met ITS Finland organiseerde Smart Mobility Embassy dit jaar twee webinars. In april over Traffic Management en in december over AI. De laatstgenoemde trok 86 deelnemers uit Nederland en Finland. Interessante webinars voor deelnemers waar sprekers hun inzichten delen met elkaar en zorgdragen voor ontmoetingen op beurzen, zoals ITS European Congress in Lissabon of toekomstige beurzen zoals Intertraffic 2024.
In juni organiseerde de Smart Mobility Embassy een sessie bij Connekt in Delft over de waarde van Europees samenwerken, met inzichten over het werken bij de Europese Commissie, over EU-subsidieprogramma’s en met praktijkvoorbeelden vanuit twee gemeentes.
Studiereizen Connekt | Hosted by Smart Mobility Embassy
De Smart Mobility Embassy organiseert ook de studiereizen. Connektleden verkrijgen hiermee inzichten buiten Nederland over de toekomst van mobiliteit en logistiek, en mogelijkheden voor het verkennen van Nederlandse toepassingen in het buitenland. Met deze reizen, waaronder naar Lissabon en München in het afgelopen jaar, ervaren deelnemers de meest recente innovaties en ontwikkelingen in de sector. Tijdens de afgelopen studiereizen verkenden deelnemers belangrijke thema’s zoals duurzaamheid, digitalisering en verstedelijking. Elke reisbestemming biedt een unieke kans om nieuwe ideeën op te doen, nieuwe contacten te leggen en buiten de gebruikelijke kaders te denken. De excursies, bedrijfsbezoeken en praktijkvoorbeelden bieden de gelegenheid om van lokale experts te leren en in een informele sfeer met vakgenoten te netwerken en kennis te delen.
Ledenreis ITS European Congress 2023 | LISSABON
De reis naar Lissabon omvatte diverse bezoeken rond het ITS European Congress. Het bezoek aan het ISTAR Research Centre van de ISCTE-IUL Universiteit heeft diepgaand inzicht verschaft in vooruitstrevend onderzoek naar veerkrachtige en duurzame steden. Diverse presentaties belichtten de cruciale componenten die essentieel zijn voor de ontwikkeling van slimme steden van de toekomst. Bij Vox Pop is een effectief model van gemeenschapsgerichte samenwerking gedemonstreerd om mobiliteitsvraagstukken te adresseren. Hier waren diverse bedrijven aanwezig, die in Lissabon verantwoordelijk zijn voor respectievelijk parkeren en openbaar vervoer. Tot slot gaf een bezoek aan Hub Criativo Beato zicht op het nieuwe centrum voor creativiteit en innovatie in Lissabon, waar nationale en internationale innovators met gedeelde waarden collaboreren aan creatieve en technologische projecten. Natuurlijk ontbrak bij deze reis het Dutch Dinner niet, deze keer met bijna 70 aanwezige Connektleden.
Ledenreis IAA Mobility 2023 | MÜNCHEN
De reis naar München richtte zich op technologie, en aldaar bezochten we onder andere de beurs IAA Mobility. Naast een bezoek aan deze beurs, werd er een Beiers-Nederlandse netwerkdiner georganiseerd in samenwerking met het consulaat in München, bezochten we Capgemini’s Applied Innovation Exchange voor een interactieve workshop en bezochten we de BMW Group Autonomous Campus, waar we onder andere een testrit maakten in een level 2+ autonoom voertuig. En ook hier ontbrak het traditionele Dutch Dinner niet in het rijtje van ontmoetingen, deze keer in een lokale Münchner Stube.
Topsector Logistiek
Nederland doet internationaal goede zaken met handel en industrie. Om deze toppositie te behouden moet Nederland concurrerend blijven. Dat doen we onder andere door te investeren in de 10 topsectoren, missies voor de toekomst en sleuteltechnologieën. Topsector Logistiek is een van die 10 topsectoren.
Topsector Logistiek 2023
Nederland is toonaangevend in logistiek. Logistiek is bovendien onmisbaar voor andere sectoren, zoals zorg, voedsel en maakindustrie. Dit maakt de logistiek een belangrijke economische sector. Om internationaal voorop te blijven lopen blijft innovatie noodzakelijk. Daarnaast heeft de logistiek een flinke opgave om CO2 en andere uitstoot terug te dringen. In het programma Topsector Logistiek werken bedrijven, kennisinstellingen en overheden samen aan innovaties voor een concurrerende én emissieloze logistiek. Dit gebeurt door onderzoek, kennis- en toolontwikkeling en opschaling.
Connekt is het programmabureau voor de Topsector Logistiek voor de toolontwikkeling en opschaling. Door stimuleren van onderzoek biedt de Topsector Logistiek perspectief voor de toekomst. Implementatie en opschaling van succesvol gebleken toepassingen biedt het concreet handelingsperspectief voor bedrijven in de dagelijkse praktijk. Dat levert mooie resultaten op voor de ambities van de Topsector: duurzaam en concurrerend. En een sterke betrokkenheid van het bedrijfsleven. 2023 was het laatste jaar van het tweede uitvoeringsprogramma van de Topsector Logistiek. Net als in 2022 is er veel gedaan aan zichtbaarheid, opschaling en doorontwikkeling.
Belangrijke onderwerpen binnen de Topsector Logistiek
Carbon Footprinting
Verduurzaming is één van de hoofddoelen van het Topsector Programma. Er is dan ook veel gedaan om de sector handelingsperspectief geven en te ondersteunen bij het reduceren van de CO₂-uitstoot.
De afgelopen jaren hebben we honderden logistieke bedrijven ondersteund met het inzichtelijk krijgen van de CO₂-uitstoot per zending en het identificeren van besparingskansen. Bedrijven hebben deelgenomen in communities, aan webinars en bijgedragen aan het ontwikkelen van e-learning modules. Het programma ‘Carbon Footprinting’ heeft duidelijkheid gecreëerd voor bedrijven door het ontwikkelen van verificatie en certificering van de nieuwe ISO14083 norm, evenals het nauwkeurig rapporteren. Als er nog geen data beschikbaar is, helpt de Transport Performance Database daarbij. Deze database, sinds 2023 live, is gebaseerd op kwalitatief hoge data van ruim 700 vervoerders en verladers.
Inzicht in CO₂ per zending is al waardevol voor bedrijven; door tijdstempels en ladinginformatie toe te voegen, ontstaat nog meer inzicht in de effectieve besteding van voertuigcapaciteit en tijd van chauffeurs en krijgen bedrijven nog meer stuurinformatie om te verduurzamen, kosten te besparen en de marge te verhogen.
Op de website Carbon Footprinting bieden we vanuit de Topsector Logistiek een zeer breed scala aan informatie, tools en actualiteiten rondom dit onderwerp.
Verduurzaming binnenvaart
De binnenvaartsector staat voor grote uitdagingen ten aanzien van verduurzaming, waarbij CO2-, stikstof- en fijnstofreductie gerealiseerd moet worden met behoud van de concurrentiepositie.
De transitie blijkt lastig te realiseren vanwege de structuur van de sector. Eén binnenvaart bestaat niet.
Er is een grote variatie aan schepen, verschillende soorten brandstof, deelsectoren, lange en kortere ketens, B2B of B2C markt. Gaat het om containervervoer of bulk en is het droge bulk of natte bulk. Is het laag of hoog water op de Rijn? Al deze variabelen hebben invloed op de mogelijkheden, kansen en uitdagingen voor een zero-emmissie binnenvaart.
Van kostprijs tot techniek. Panteia, CE Delft, ExICB en TNO deden in opdracht van de Topsector Logistiek onderzoek naar al deze variabelen en hoe we daarmee de keten kunnen vergroenen.
Met het ontwikkelen van concrete opties en inzichten op basis van reële uitstoot en haalbare technologische mogelijkheden, helpt de Topsector Logistiek alle ketenpartners samen passende stappen in deze transitie te zetten.
Concrete inzichten om de binnenvaart verder te verduurzamen
Project ‘Meten op schepen’
In 2022 startte het onderzoek Meten op schepen. In totaal zijn negentien schepen voorzien van meetapparatuur; tien containerschepen, vier bulkschepen en vijf tankers. Iedere twee seconden werd er vanaf deze schepen data verstuurd over bijvoorbeeld de nautische apparatuur, motoren, generatoren, brandstofverbruik, vermogen et cetera. Dat werd aangevuld met informatie van Rijkswaterstaat, over de stroomsnelheid en waterstanden. Hiermee is een schat aan informatie verzameld. Hoeveel CO2 stoten binnenvaartschepen werkelijk uit? Welke factoren hebben invloed op die uitstoot? En welke concrete stappen kunnen binnenvaartschippers zetten om hun uitstoot op korte termijn terug te dringen?
Concrete inzichten over het project ‘Meten op schepen’
Handreiking ‘duurzame gebiedsontwikkeling in de logistiek’
Logistiek en goederenvervoer zijn de laatste decennia in omvang fors toegenomen. De logistieke sector levert een belangrijke bijdrage aan het draaiend houden van onze samenleving en economie. Steden staan voor een grote uitdaging om logistiek in te passen in de openbare ruimte en het mobiliteitssysteem.
In opdracht van de Topsector Logistiek is door CROW-KpVV een handreiking ‘Duurzame gebiedsontwikkeling en logistiek’ geschreven dat concrete actiepunten voor een toekomstbestendig mobiliteitssysteem biedt.
Handreiking Logistiek en duurzame gebiedsontwikkeling
Gedragsbeïnvloedingsstrategie
In opdracht van de stuurgroep Steden is een consortium van gedragsdeskundigen en communicatie-experts aan de slag gegaan met een gedragsbeïnvloedingsstrategie gericht op het betrekken van klein MKB bij de transitie naar duurzaam en efficiënte logistiek in de (binnen) steden. Via verschillende pilots en experimenten wordt onderzocht hoe de ondernemers te betrekken en welk kanaal en boodschap het beste aanslaat.
Binnen deze Gedragsaanpak worden vanaf 2023 verschillende gedragsinterventies getest in twee pilotgemeenten. De inzichten die hieruit naar voren komen, worden beschikbaar gesteld voor landelijke opschaling.
Begin 2023 is daarvoor de website Doehetzero.nl live gegaan. Sindsdien zijn er diverse pilots uitgevoerd om te testen wat voor brieven of social media campagnes effectief zijn.
Update gedragbeïnvloedingsstrategie klein MKB’ers
Mobiele werktuigen en Bouwlogistiek
De transitie naar schone en emissievrije bouw is volop in beweging. Innovaties spelen hierin een belangrijke rol. Hoe komen we tot schone en emissievrije bouwplaatsen en bouwlogistieke ketens? Welke belangrijke stappen zijn daarin al gezet en hoe kunnen we versnellen? Om schone en emissievrije bouw te realiseren is de eerste stap het meten en monitoren van stikstofuitstoot.
In het programma Mobiele werktuigen en Bouwlogistiek werken we aan deze verduurzaming als onderdeel van het Kennis- en Innovatieprogramma Emissieloos Bouwen, onderdeel van de overkoepelende routekaart Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB).
Tijdens een inspiratiesessie op 27 juni kwamen al deze onderwerpen en meer aan bod. Denk aan hoe om te gaan met energieplanning en monitoring op de bouwplaats? Wat is er nu al mogelijk om de stifstof-uitstoot te voorspellen, meten en monitoren? Welke rol spelen Living Labs binnen het huidige programma, zowel vanuit opschaling als onderzoek? En hoe draagt innovatie in bouwlogistiek bijvoorbeeld bij aan de realisatie van emissievrije modulaire bouwoplossingen?
Verslag inspiratiesessie Bouwlogistiek
Maart 2023: International Data Sharing Days
Het Data Spaces Symposium van 21-23 maart in Den Haag stond in het kader van datadeling-initiatieven. Topsector Logistiek presenteerde een keynote over event-driven data en maakte onderdeel uit van verschillende panels gedurende het event. Het was het eerste grote internationale data event waar de Basis Data Infrastructuur veel aandacht kreeg.
Maart 2023: Multimodaal Transport Expo
Connekt en TKI Dinalog presenteerden voor de Topsector Logistiek tijdens Multimodaal Transport Expo een geheel eigen programma. Diverse onderwerpen werden besproken zoals, autonoom varen, duurzaamheid en zero-emissie corridors. Tevens kwamen er mooie voorbeelden aanbod uit het Joint Corridors Off-Road programma. Elkaar ontmoeten, netwerken en het delen van kennis stonden centraal. Als kennispartner van het evenement blikken we terug op een fantastische gelegenheid voor de logistieke sector in Nederland en Vlaanderen om elkaar te ontmoeten, inspireren en kennis te delen. Dit waren de 10 belangrijkste inzichten van het event, gedeeld op de Topsector Logistiek Stage, de Main stage en het Kennispaviljoen.
10 inzichten uit het Topsector Logistiek programma op de Multimodaal Transport Expo
Mei 2023: Transport Logistics Munchen
Transport Logistic München op 9-12 mei is ’s werelds toonaangevende vakbeurs voor logistiek, mobiliteit, IT en supply chain management. Tijdens dit event waren we namens Topsector Logistiek aanwezig op het NL Paviljoen en organiseerden we meerdere presentaties. Bijvoorbeeld over de komende CSRD wetgeving: Want al in 2025 moeten ruim 50.000 bedrijven in Europa gaan rapporteren over hun CO2-uitstoot, inclusief ‘Scope 3’ uitbesteed ‘goederenvervoer’.
En over de Modal Shift regeling met betrekking tot het verplaatsen van je internationale vracht van weg naar water met Joint Corridors Off-road. Door te focussen op mobiliteit, duurzaamheid, schaalbaarheid en beschikbaarheid realiseren honderden verladers en logistieke dienstverleners baanbrekende resultaten op corridors in heel Europa en daarbuiten.
September 2023: Topsector Logistiek Festival
Op 11 september organiseerden we het Topsector Logistiek festival, dat dit jaar draaide om de ‘kracht van de logistiek’. Van zorglogistiek tot het leveren van voedsel of de bevoorrading van steden: logistiek is overal en zowel nu als in de toekomst cruciaal voor de energietransitie en de circulaire economie.
Voor iedere uitdaging praktische inspiratie
Tegelijkertijd loopt de logistiek tegen steeds meer uitdagingen aan. De fysieke ruimte is beperkt, de uitstoot dient te worden teruggedrongen, de personele tekorten zijn enorm en de bestaande infrastructuur is sterk aan onderhoud en renovatie toe. Toch kan de logistieke sector deze uitdagingen nu al het hoofd bieden én een nog grotere bijdrage leveren aan de maatschappij. Het Topsector Festival gaf voor ieder van die uitdagingen praktische oplossingen, succesverhalen en tools om vol inspiratie mee naar huis te gaan.
Oktober 2023: 3 podcasts over Warehouse of the Future
Samen met TICM, Next Level, Hogeschool Rotterdam, Riverland Supply Chain Consultancy en St. Onge is gewerkt aan 3 whitepapers over het Warehouse of the Future. Centraal thema van de white papers Warehouse of the Future is het beter benutten van zowel vierkante als kubieke meters, om enerzijds de schaarse ruimte zo effectief mogelijk te gebruiken met zo min mogelijk energiebelasting, maar ook om warehouseprocessen waar dat kan verder te optimaliseren, ook als die handmatig worden uitgevoerd. Van elke whitepaper is in samenwerking met Logistiek.nl een podcast gemaakt.
- Vierkante én kubieke meters optimaal benutten
- Efficiënte benutting grond en ruimte
- Bedrijventerrein en logistieke ecosystemen van de toekomst
Podcastreeks: Warehouse of the Future
November 2023: ICT&Logistiek
Studenten challenge ‘Zero Emissie Logistiek’ op ICT & Logistiek Beurs
Op 8 november op de ICT & Logistiek Beurs strijdden studenten om de winst van de Zero Emissie Logistiek Challenge, onderdeel van de human capital uitvoeringsagenda van de Topsector Logistiek.
Nederland maakt een transitie door naar een nieuw energiesysteem, wat grote gevolgen heeft voor het bedrijfsleven, de samenleving, de stedelijke omgeving en het landelijke transportnetwerk. Hoe zorgen we dat bij de ontwikkeling van technologie de ‘factor’ mens wordt meegenomen? Het gaat dus niet alleen om technologische innovatie, maar ook om sociale innovatie.
Met de challenge ‘Empowering Zero Emissions Logistics’ deed de Topsector Logistiek in 2023 een beroep op het aanstormend logistiek talent om te komen met frisse ideeën en oplossingsrichtingen. Met 30 concrete oplossingen als resultaat.
December 2023 Afscheid Aad Veenman en Topsector Logistiek Resultatenboek 2023
Met trots presenteerden we op 6 december 2023 de resultaten van het programma 2021-2023. Dat hebben we samen met alle deelnemers in de projecten bereikt. En we bedankten het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat voor de mogelijkheid om verder te gaan met innovatie: zo kunnen we een grote bijdrage leveren aan alle uitdagingen. Het boek werd uitgereikt aan Jan Hendrik Dronkers, Secretaris Generaal bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
We namen ook afscheid van een gewaardeerd boegbeeld, Aad Veenman. Hij zette zich de afgelopen 11 jaar in voor het agenderen van duurzaamheid en innovatie in de sector. Ronald Paul is zijn opvolger.
Topsector Logistiek 2024-2027
Op 1 februari 2024 is een nieuw Topsector Logistiek programma gestart voor de periode 2024 tot en met 2027. Ook voor dit programma heeft Connekt de uitvraag gekregen om als programmabureau op te treden. Ten tijde van deze publicatie is hier nog geen definitief oordeel over gegeven.
Lean & Green
Lean & Green geeft deelnemende bedrijven geverifieerde erkenning (Stars) voor de behaalde CO2-reductie op de logistieke activiteiten. Deelnemers volgen het 5 Star Framework door het opstellen van een CO2-reductieplan en het jaarlijks meten en monitoren van de CO2-uitstoot.
Nieuwe richtlijnen zoals de CSRD betekenen dat de vraag naar gedetailleerde rapportage enorm toeneemt. Het is essentieel dat bedrijven beginnen met het proces van meten, rapporteren en reduceren van hun logistieke processen. Lean & Green is het leidende erkenningsprogramma voor CO2-reductie in transport en logistiek Het programma, opgericht door Connekt, is beschikbaar voor alle logistieke dienstverleners, verladers, retailers of inkopers van transport die hun CO2-uitstoot in kaart willen brengen en verminderen.
Eind 2023 heeft Lean & Green 235 deelnemers, onderverdeeld in 184 logistieke dienstverleners, 51 verladers/retailers. In 2023 groeide het programma met 21 nieuwe deelnemers. In 2023 behaalden 29 deelnemers een nieuw Star-niveau.
Lean & Green International
In 2023 zijn de landen Roemenië en USA toegevoegd aan de lijst met National Partners en is er afscheid genomen van het programma in Ierland. Er vinden verkennende gesprekken plaats met mogelijke partners in Zweden, Slowakije, Bulgarije en Slovenië.
In de stuurgroep van Nationale partners wordt maandelijks samengewerkt aan de continue verbetering van het programma.
Zomer Start 2023
Om meer organisaties te motiveren en helpen met het in kaart brengen van hun CO2-prestaties heeft Lean & Green in 2023 de Zomer Start in leven geroepen. Tijdens de Zomer Start is er een halfjaar lang intensief samengewerkt met vier organisaties. Lean & Green begeleidde hierbij de organisaties met het calculeren van de CO2-voetafdruk en gaf hierbij de erkenning voor wat er bij de organisatie in het verleden bereikt is op het gebied van CO2-reductie. In totaal werden er vier groepssessies georganiseerd waar kennis en ervaringen gedeeld werden met alle deelnemers. Ook organiseerde Lean & Green inloopuren om advies en begeleiding op maat te geven aan de deelnemende organisaties. Wegens succes zal er in 2024 zowel een Lente Start als een Zomer Start georganiseerd worden.
Online MIJN-omgeving en monitoren 2023
Na de verdere uitrol van de online Lean & Green MIJN-omgeving waar de deelnemers hun gehele Lean & Green traject kunnen invullen is in 2023 het online monitoren geïntroduceerd. Hiermee helpen we deelnemers te voldoen aan de jaarlijkse verplichting om de behaalde CO2 reductie bij te houden en door te geven.
Ook steeds in andere landen nemen steeds meer nationale partners van het Lean & Green programma de website in gebruik, inclusief de MIJN-omgeving en het monitoren.
Evenementen 2023
Naast de begeleiding van haar deelnemers organiseert Lean & Green regelmatig webinars, online praktijkcases en fysieke bijeenkomsten. Dit voor kennisdeling maar ook om samen te versnellen naar zero emissie. Daarnaast wil Lean & Green de verbinding leggen tussen verschillende organisaties en hiermee samenwerkingen in de gehele keten stimuleren. Deze verbindingen en kennisdeling vindt zowel op nationaal- als op internationaal niveau plaats.
25 januari 2023 | Lunch & Discuss: CSRD, Storytelling
16 maart 2023 | Deelname Multimodaal Lean & Green Nederland
19 april 2023 | Webinar ISO 14083 – CountEmissions – Emissiefactor Database
28 juni 2023 | CSRD Event Factor Delta (webinar + fysiek)
1 & 2 maart 2023 | Bijeenkomst Steering Group Lean & Green International
28 maart 2023 | Kenniswebinar Vattenfall / Lean & Green / Mobilyze – Elektrisch laden
11 mei 2023 | Lunch & Discuss: CO2 neutraal worden praktijkcase DHL Supply Chain Benelux
27 september 2023 | Logistieke Lunch & Discuss – Stadslogistiek
25 januari 2023 | Lunch & Discuss: CSRD, Storytelling
1 & 2 maart 2023 | Bijeenkomst Steering Group Lean & Green International
16 maart 2023 | Deelname Multimodaal Lean & Green Nederland
28 maart 2023 | Kenniswebinar Vattenfall / Lean & Green / Mobilyze – Elektrisch laden
19 april 2023 | Webinar ISO 14083 – CountEmissions – Emissiefactor Database
11 mei 2023 | Lunch & Discuss: CO2 neutraal worden praktijkcase DHL Supply Chain Benelux
28 juni 2023 | CSRD Event Factor Delta (webinar + fysiek)
27 september 2023 | Logistieke Lunch & Discuss – Stadslogistiek
22 november 2023 > Lean & Green Nederland Summit
In samenwerking met Topsector Logistiek, Renault Trucks Nederland, ING Bank Nederland / TVM verzekeringen, Vattenfall, ABN Amro Bank, Alfa Accountants en Adviseurs / Greenaumatic, BigMile en Rietveld. Met meer dan 350 bezoekers was de Lean & Green Summit de best bezochte editie ooit. Het programma bestond uit een inspirerend plenair pogramma en deelsessies die aansloten bij het thema ‘Loading the future..’. Van wetgeving tot elektrificatie tot modal shift.
29 november 2023 > Lean & Green International Summit
Een eerste editie van de internationale Summit. In samenwerking met Topsector Logistiek, Renault Trucks Nederland, IPP Pooling, Einride, VARO Energy, BigMile and Rietveld. Met meer dan 100 fysieke- en 150 online bezoekers verspreid over de wereld. Het programma bestond uit een inspirerend plenair programma en deelsessies die aansloten bij het thema ‘Loading the future..’. Van wetgeving tot elektrificatie tot modal shift.
Digitale Infrastructuur Logistiek (DIL)
DIL draagt bij aan het behoud en versteviging van onze Nederlandse toppositie op gebied van transport en logistiek, door innovatie en digitale samenwerking in de sector te bevorderen.
De wereld van logistiek wordt steeds complexer en behoefte aan snelle en effectieve informatie-uitwisseling tussen verschillende partijen neemt toe. Er worden steeds meer eisen gesteld aan digitaal zakendoen met elkaar, zowel nationaal als internationaal. Denk hierbij bijvoorbeeld aan eisen op het gebied van aantoonbaarheid (herkomst van goederen of milieueffecten van een logistieke keten), of schaarste (optimale benutting van infrastructuur en modaliteiten).
Het programma Digitale Infrastructuur Logistiek (DIL) ontwikkelt en stimuleert de eerste adoptie van een Basis Data Infrastructuur (BDI) voor de logistiek. Met de BDI werken we aan algemene afspraken over hoe je met data om zou moeten gaan zodat je efficiënt, veilig, flexibel en geautomatiseerd zaken kunt doen met diverse partijen in de logistieke keten. Denk hierbij aan technische specificaties, operationele richtlijnen, beveiligingsnormen en juridische overeenkomsten.
Het DIL-programma is januari 2023 gestart en wordt in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat uitgevoerd en mogelijk gemaakt door het Nationaal Groeifonds. Dit vijfjarige programma wordt uitgevoerd door stichting Connekt in samenwerking met verschillende partijen zoals Portbase, Schiphol, Haven van Rotterdam, evofenedex, TLN en Douane. Door slimmer om te gaan met het digitaal delen van data wordt de logistiek flexibeler, efficiënter en beter weerbaar.
Connekt brengt stakeholders samen, faciliteert kennisuitwisseling en leidt het innovatieprogramma. De kern van deze innovatie betreft de versnelde ontwikkeling en 1e adoptie van de Basis Data Infrastructuur (BDI) door de markt.
Het programma DIL kent de volgende pijlers.
- De eerste pijler gaat over het uitwerken van de theorieën over hoe je digitaal data deelt in de logistiek (BDI-principes) in architectuur.
- De initiatie van Living Labs in DIL, in samenwerking met maritieme en luchtvracht domeinen, is de pragmatische aanpak van de tweede pijler. In de realiteit van de dagelijkse, logistieke operaties worden theorieën over het slimmer omgaan met data delen getest en verfijnd. Er zijn inmiddels 8 Living Labs opgericht en in 2024 worden hier naar verwachting 3 aan toegevoegd.
- De derde pijler van het programma richt zich op praktische ondersteuning van het MKB met een ‘digital readiness’ campagne via ‘Logistiek Digitaal’. Logistiek Nederland bestaat voor een groot deel uit MKB-bedrijven. Er worden dus ook eisen gesteld aan MKB-bedrijven om aan een bepaald niveau van digitalisering te voldoen. Logistiek Digitaal is het platform dat MKB-bedrijven stap voor stap helpt met digitalisering.
- Mogelijk wordt er in 2024 een nieuw programmaonderdeel toegevoegd. Dit betreft een campagne richting ICT-leveranciers om software in te richten volgens BDI-principes.
Modal Shift
Het ambitieuze Modal Shift-programma moet ertoe leiden dat er meer containers over het water en spoor worden vervoerd, in plaats van over de weg.
In 2023 zijn twee Europese aanbestedingen uitgevoerd t.b.v. nieuwe concessies voor bargelijndiensten. Hierbij zijn negen nieuwe concessies gegund waardoor nu in totaal 21 lijndienstverbindingen zijn gecontracteerd.
Ook is vanaf 1 januari de nieuwe subsidieregeling opengesteld voor inschrijvingen. Dit nadat de regeling een lang notificatieproces van de Europese Commissie heeft doorlopen voor Europese goedkeuring van de nieuwe modal shift subsidieregeling.
Vanwege de vele subsidieaanvragen heeft Connekt aangedrongen op een verhoging van het budgetplafond 2023 voor de modal shift van ‘weg naar spoor’. De minister heeft vervolgens besloten om zowel het budgetplafond voor ‘weg naar spoor’ als voor ‘weg naar water’ te verdubbelen opdat er voldoende financiële ruimte ontstaat.
Belangrijk onderdeel van de bereikte resultaten was de intensieve samenwerking met het Programma Joint Corridors Off-Road en de logistiek makelaars.
Binnenvaart Concessies
(per 31-12-2023)
| MODAL SHIFT VAN 'WEG NAAR WATER' | ||
|---|---|---|
| Gerapporteerde modal shift (1) | 47.055 | TEU equivalenten |
| Gecontracteerde modal shift (2) | 727.284 | TEU equivalenten |
| Gerapporteerde modal shift (1) | 27.679 | Vrachtwagens |
| Gecontracteerde modal shift (2) | 427.814 | Vrachtwagens |
| CO2-besparing gerapporteerde TEUeq | 1.018.843 | Ton |
| CO2-besparing gerapporteerde TEUeq | 81.651 | Ton |
| BINNENVAART LIJNDIENSTEN | OPERATOR | |
| 1 Rotterdam | Duisburg / Wesel | Logistiek Centrum Gorinchem |
| 2 Vlissingen | Lelystad | Lineage (Kloosterboer) |
| 3 Rotterdam | Lelystad | Lineage (Kloosterboer) |
| 4 Rotterdam | Venlo | European Gateway Services |
| 5 Rotterdam | Born | European Gateway Services |
| 6 Rotterdam | 's-Gravendeel | Dura Vermeer Urban Miner |
| 7 Rotterdam | Duisburg (D) | HTS Intermodaal |
| 8 Rotterdam | Nijmegen | BCTN |
| 9 Rotterdam | Deventer | BCTN |
| 10 Rotterdam | Nijmegen | BCTN |
| 11 Rotterdam | Roermond | BCTN |
| 12 Rotterdam | Gent (B) | Danser |
| 13 Rotterdam | Terneuzen | Danser |
| 14 Rotterdam | Vlissingen | Danser |
| 15 Moerdijk | Veghel | Van Berkel Logistics |
| 16 Moerdijk | Oss | Van Berkel Logistics |
| 17 Moerdijk | Cuijck | Van Berkel Logistics |
| 18 IJmuiden | Zwevegem (B) | HTS Intermodal |
| 19 Rotterdam | Bergen op Zoom | BTT Multimodal |
| 20 Rotterdam | Antwerpen (B) | CTU |
| 21 Harlingen | Markieze (F) | Poedertransport |
| Opmerkingen: | ||
| 1) De gerapporteerde modal shift wordt elk halfjaar opgesteld door de concessiehouder en na verificatie door Connekt vastgesteld | ||
| 2) De getoonde cijfers (TEUeq. CO2 besparing) van de gecontracteerde modal shift betreffen de gehele concessieperiode van 3 jaar |
Subsidie regeling
(per 31-12-2023)
| MODAL SHIFT VAN 'WEG NAAR WATER' | ||
|---|---|---|
| Gerapporteerde modal shift (1) | - | TEU equivalenten |
| Gesubsidieerde modal shift (2) | 746.887 | TEU equivalenten |
| Gerapporteerde modal shift (1) | - | Vrachtwagens |
| Gesubsidieerde modal shift (2) | 439.345 | Vrachtwagens |
| CO2-besparing gerapporteerde TEUeq | - | Ton |
| CO2-besparing gesubsidieerde TEUeq | 58.942 | Ton |
| MODAL SHIFT VAN 'WEG NAAR SPOOR' | ||
| Gerapporteerde modal shift (1) | - | TEU equivalenten |
| Gesubsidieerde modal shift (2) | 608.684 | TEU equivalenten |
| Gerapporteerde modal shift (1) | - | Vrachtwagens |
| Gesubsidieerde modal shift (2) | 358.049 | Vrachtwagens |
| CO2-besparing gerapporteerde TEUeq | - | Ton |
| CO2-besparing gesubsidieerde TEUeq | 102.141 | Ton |
| Opmerkingen: | ||
| 1) De gerapporteerde modal shift wordt vastgesteld na drie maanden nadat de subsidiabele activiteit (van circa 24 maanden) is afgerond | ||
| 2) De getoonde cijfers (TEUeq. CO2 besparing) van de gesubsidieerde modal shift betreffen de eerste 24 maanden |
